اصول و ارزش های تعاونی
اصول و ارزش های تعاونی عبارتند:
۱. عضویت اختیاری و آزاد اعضا
با توجه به این اصل عضویت در تعاونی ها اختیاری بوده و هر فرد بدون اجبار و با اختیار عضویت تعاونی را پذیرفته و یا درخواست خروج و قطع رابطه عضویت در تعاونی میدهد.
۲. داشتن حق رای مساوی برای اعضا
بنابراین اصل بر خلاف شرکت های سهامی هر عضو صرف نظر از تعداد سهام فقط دارای یک رای می باشد.
۳. مشارکت اقتصادی اعضا
بنابر این اصل اعضای تعاونی با توحه به سرمایه پرداخت شده خود سود محدودی را دریافت کرده و مازاد درآمد برای مقاصدی مثل توسعه تعاونی از طریق افزایش ذخایر غیر قابل تقسیم تخصیص می یابد و یا به نسبت معاملات اعضا با تعاونی در قالب مازاد برگشتی به اعضا پرداخت می گردد.
۴. خودگردانی و عدم وابستگی
تعاونی ها سازمان های خودگردان و خودیار هستند که توسط اعضا کنترل می شود بنابراین حتی اگر از منابع سرمایه سایر نهادها استفاده نمایند این کار را آزاد و به شرطی انجام می‌دهند که کنترل دموکراتیک توسط اعضا و خودگردانی تعاونی حفظ شود.
۵. آموزش و اطلاع رسانی
با توجه به نقش و اهمیت آموزش در توانمندسازی افراد ،تعاونی‌ها باید برای اعضا ، مدیران و کارکنان خود برنامه‌های آموزشی تدارک نمایند تا آنها در پیشرفت تعاونی خود موثرتر باشند و به تعاونی خود به بهترین نحو خدمت نمایند. همچنین تعاونی ها باید عموم مردم به خصوص افراد جوان و رهبران افکار عمومی را نسبت به ماهیت و فواید و عملکرد تعاونی خود آگاه سازند. ۶. همکاری بین تعاونی ها
تعاونی‌ها باید از طریق همکاری با یکدیگر درسازمان‌های محلی ،منطقه‌ای و بین‌المللی به اعضای خود خدمت کرده و نهضت تعاونی را تقویت نمایند.
۷. توجه به جامعه
تعاونی ها در برنامه های خود بایستی به توسعه پایدار جامعه توجه داشته و در چارچوب حفظ منافع کل جامعه خود فعالیت نمایند.
با دقت در این اصول بسیاری از سوالات و ابهامات ذهنی اعضای تعاونی ها در خصوص مواردی چون فلسفه حق رای مساوی افراد فارغ از میزان سهام و سرمایه در تعاونی (بنابر اصل ۲) و سود سهام محدود(بنابر اصل ۳ )،سه درصد آموزش ( بنابر اصل ۵)،۲۰ درصد تقویت و توسعه (بنابر اصل ۷)پاسخ داده می شود.
جا دارد هر یک از مدیران تعاونی بدون هرگونه جانبداری و تعصب عملکرد تعاونی خود در پایبندی و اقدام در چارچوب اصول مذکور را ارزیابی کنند. واقعیت آن است که عملکرد تعدادی از تعاونی ها با اصول مذکور فاصله داشته و خصوصا این فاصله در سنوات اخیر بیشتر شده است. بنظر می رسد از جمله دلایل عدم موفقیت تعاونی ها از نظر اعضا و عدم رضایت از عملکرد تعاونی ها همین مهم باشد.