هوش مصنوعی؛ فرصتی تازه برای تعاونی‌های کشاورزی در مدیریت بازار محصولات
یادداشت* دکتر فرانک صولت استادیار، رشته هوش مصنوعی، دانشکده محاسبات، دانشگاه گاچون، سئونگنام، جمهوری کره جنوبی
نوسان‌های شدید در بازار محصولات کشاورزی، برنامه‌ریزی تعاونی‌ها را با دشواری‌های جدی روبه‌رو کرده است. تجربه کره جنوبی نشان می‌دهد که هوش مصنوعی می‌تواند به ابزاری راهبردی برای تعاونی‌های کشاورزی تبدیل شود تا با پیش‌بینی دقیق‌تر قیمت‌ها، هم از زیان کشاورزان جلوگیری شود و هم ثبات بیشتری در بازار ایجاد گردد.
یکی از اصلی‌ترین مشکلات تعاونی‌های کشاورزی در ایران، بی‌ثباتی بازار و تغییر ناگهانی قیمت‌هاست. این نوسان‌ها سبب می‌شود که تعاونی‌ها نتوانند برنامه‌ریزی دقیق برای خرید، انبارداری و فروش داشته باشند و همین مسئله به کاهش اعتماد کشاورزان و زیان مالی منجر می‌شود.
کره جنوبی با راه‌اندازی سامانه KAMIS، توانست دسترسی تعاونی‌ها به داده‌های روزانه قیمت را فراهم کند. این اطلاعات شفاف به تعاونی‌ها کمک کرد تا استراتژی‌های خرید و توزیع خود را بر اساس پیش‌بینی‌های علمی تنظیم کنند. نتیجه آن، کاهش نوسان بازار و افزایش قدرت چانه‌زنی تعاونی‌ها در برابر واسطه‌ها بود.در پژوهشی بر گرفته از این تجربه، داده‌های قیمت برنج با روش‌های هوش مصنوعی مانند سری‌زمانی و شبکه‌های عصبی سبک تحلیل شد.
نتایج نشان داد که پیش‌بینی قیمت‌ها با دقت بالا و خطای کمتر، امکان‌پذیر است. برای تعاونی‌ها، این یعنی:امکان تصمیم‌گیری بهتر درباره زمان خرید و ذخیره‌سازی محصول.کاهش ریسک زیان ناشی از نوسان ناگهانی قیمت‌ها.توانایی ارائه اطلاعات شفاف به اعضا و افزایش اعتماد کشاورزان.بهبود موقعیت تعاونی‌ها در تنظیم بازار و مذاکره با خریداران عمده.اگر تعاونی‌های کشاورزی در ایران به سامانه‌ای مشابه KAMIS مجهز شوند و از ظرفیت هوش مصنوعی برای تحلیل داده‌ها استفاده کنند، می‌توانند نقش محوری‌تری در مدیریت بازار ایفا کنند.
چنین رویکردی نه‌تنها به پایداری درآمد کشاورزان کمک می‌کند، بلکه جایگاه تعاونی‌ها را به‌عنوان نهادهای اقتصادی قابل اعتماد در زنجیره تأمین تقویت خواهد کرد.هوش مصنوعی فرصتی تازه برای تعاونی‌های کشاورزی است تا از یک مصرف‌کننده داده، به بازیگری فعال در مدیریت بازار تبدیل شوند.
آینده بازار محصولات کشاورزی، بیش از هر زمان دیگری به دسترسی به داده‌های دقیق و تصمیم‌گیری علمی گره خورده است و تعاونی‌ها می‌توانند پیشگام این تحول باشند.